Thực trạng giải quyết việc làm ở tỉnh bắc ninh

Quy mô lao động

Bắc Ninh là tỉnh có tốc độ tăng dân số tương đối thấp so với cả nước (1,2% năm 2000). Tuy diện tích tương đối nhỏ nhưng mật độ dân số của tỉnh lại quá cao: 1.184 người /km2(gấp hơn 2 lần mật độ dân cư cả nước).

Lực lượng lao động ở Bắc Ninh có cơ cấu trẻ. Năm 2000, nhóm lực lượng lao động trẻ (từ 15-34 tuổi) có 309.306 người, chiếm 59,24% so với tổng số; nhóm lực lượng lao động trung niên có 179.970 người, chiếm 34,47% và nhóm lực lượng lao động cao tuổi có 32.870 người, chiếm 6,29%. Nhóm lực lượng lao động trẻ chiếm tỷ lệ cao nhất 59,24%. Đây là thế mạnh của nguồn lao động Bắc Ninh (xem bảng số 2).

Trong khi đó khả năng giải quyết việc làm của tỉnh còn rất hạn chế. Số người không có việc làm và thiếu việc làm ở cả thành thị và nông thôn năm 1998 là 21.600 người, năm 1999: 19.900 người, năm 2000: 17.000 người. Vì vậy, mâu thuẫn cung – cầu về lao động khá lớn, gây sức ép ngày càngnặng nề trong giải quyết việc làm của tỉnh. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng di dân tự do, gây xáo trộn về xã hội, môi trường, tác động nhiều đến cơ cấu vùng của nguồn lao động.

Dân số Bắc Ninh chủ yếu là ở nông thôn, chiếm 90,6% so với tổng dân sốcủa tỉnh. Năm 2000, lao động nông nghiệp chiếm tỷ trọng tương đối cao 85,71%,trong khi đó lao động trong ngành công nghiệp lại chiếm tỷ lệ quá thấp 11%. Điều này chứng tỏ rằng, mức phát triển công nghiệp và mức đô thị hóa còn thấp. Đây thực sự là điều kiện khó khăn về chuyển đổi cơ cấu lao động của tỉnh Bắc Ninh khi chuyển sang giai đoạn công nghiệp hóa nền kinh tế tỉnh.

Chất lượng nguồn lao động

Chất lượng nguồn lao động nhìn chung đã được cải thiện nhiều nhưng cung về chất lượng không đáp ứng được cầu về cả hai mặt thể lực và trí lực nguồn lao động. Đó là tình trạng thiếu hụt kỹ năng của người lao động. Lao động có tay nghề cao, công nhân kỹ thuật thiếu do đầu tư cho giáo dục chưa đủ, cơ cấu đào tạo chưa hợp lý, thiếu cơ sở định hướng, không xuất phát từ nhu cầu thị trường lao động của tỉnh.

Về mặt thể lực

Tầm vóc và thể lực của người Việt Nam nói chung của người dân Bắc Ninh nói riêng trong thập kỷ 90 đã có sự tăng trưởng rõ rệt về chiều cao và cân nặng nhưng vẫn thua kém nhiều nước trong khu vực. Một so sánh cho thấy: chiều cao và cân nặng của trẻ em 15 tuổi – tuổi bắt đầu bước vào độ tuổi lao động, của Việt Nam là 147 cm, 34,3 kg; trong khi đó của Thái Lan là 149 cm, 40,5 kg; của ấn Độ là 155 cm, 49 kg; Nhật Bản là 164 cm, 53 kg.

Ngoài ra, tình trạng vệ sinh thực phẩm hiện nay rất đáng lo ngại, việc sử dụng các loại hóa chất bừa bãi không đúng quy định về an toàn thực phẩm đang hàng ngày ảnh hưởng đến sức khỏe của nhân dân. Một loạt các chỉ số có liên quan đến y tế, chăm sóc sức khỏe, vệ sinh môi trường còn ở mức thấp, đặc biệt là ở nông thôn – nơi đông dân cư, trình độ dân trí thấp. Điều đó lý giải phần nào sự hạn chế về mặt thể lực của người lao động Bắc Ninh cũng như người lao động Việt Nam.

Về mặt trí lực

– Trình độ học vấn

Trình độ văn hóa là cơ sở rất quan trọng để nâng cao năng lực và kỹ năng làm việc của người lao động. Số người biết đọc, biết viết tăng dần. Trong những năm qua, số người tốt nghiệp các cấp học phổ thông có xu hướng tăngdần qua từng năm: năm 1997: 80,52%, năm 1998: 80,88%, năm 1999:82,93% và năm 2000: 83,58%. Tỷ lệ lao động chưa biết chữ và chưa tốt nghiệp cấp I ngày càng giảm xuống tương xứng. Xu hướng trình độ học vấn của người lao động ngày càng cao cho thấy khả năng học nghề, đào tạo nghề và nâng cao tay nghề của lực lượng lao động ở Bắc Ninh vào loại khá. Đây là một tiền đề quan trọng của sự phát triển nguồn nhân lực của tỉnh. Tuy nhiên, chúng ta thấy tỷ lệ người tốt nghiệp cấp II và cấp III trong lực lượng lao động của tỉnh còn thấp chỉ khoảng 50%

Với thực trạng trên, nếu không có những giải pháp tích cực và có hiệu quả để tăng nhanh số lượng và tỷ lệ lao động có trình độ học vấn tốt nghiệp cấp II và cấp III thì khó có thể thực hiện được các mục tiêu nâng cao chất lượng nguồn lao động, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế cũng như giải quyết việc làm cho người lao động trong những năm tới.